ඉලෙක්ට්‍රොනික් ක්‍රමයට ඡන්දය දැමීම

                            හෙට දිනයේදී නව ජනාධිපති වරයෙක් පත්කර ගැනීම සඳහා පැවැත්වෙන මැතිවරණය පැවැත්වීමට නියමිතයි. ඒත් මෙවර මැතිවරණයට අපේක්ෂකයන් 20 කට වැඩි තරම් නොසිතූ ගණනක් එක්වන නිසා ඡන්ද පත්‍රිකා මුද්‍රණයේ පටන් මෙවර වියදම දෙගුණ තෙගුණ වී ගොස් ඇත.

              මෙලෙස ඡන්ද පත්‍රිකා මුද්‍රණය කරනවා වෙනුවට ඉලෙක්ට්‍රොනික ක්‍රමයට ඡන්දය පැවැත්විය නොහැකිද? මේ ලිපිය එවැනි ඉලෙක්ට්‍රොනික ඡන්ද ක්‍රම කිහිපයක් ගැනයි.

ලොව භාවිතා වන ඉලෙක්ට්‍රොනික ඡන්ද ක්‍රම

             ඉලෙක්ට්‍රොනික ඡන්ද ක්‍රම ප්‍රධාන වශයෙන් වර්ග තුනක් තියෙනවා.

• Optical scanning
• Direct recording
• Vote over internet

➤Optical Scan Voting ක්‍රමය

researchgate.net

                  පැරණිම හා බහුලව භාවිතා වන ක්‍රමයයි. මෙය තරමක් සාම්ප්‍රදායික ක්‍රමයට ද සමානයි. මෙහිදී සිදුවන්නෙ ඡන්දය ප්‍රකාශ කරන්නා පත්‍රිකාවේ අදාල අපේක්ෂකයා ලකුණු කර යන්ත්‍රයට ඇතුලත් කිරීමෙන් පසු එය යන්ත්‍රය මගින් හඳුනා ගනු ලබයි. එම සලකුණු හඳුනා ගැනීමට optical sensor එම යන්ත්‍ර තුල ඇති අතර එමගින් හඳුනා ගෙන ඡන්ද ගණනය කිරීම සිදුකරනු ලබයි. කැනඩාව, ඇමරිකාව, පිලිපීනය, දකුණු කොරියාව මේ ක්‍රමය භාවිතා කරයි.

➤Direct recording (DRE) ක්‍රමය

verifiedvoting.org

                 මේ ක්‍රමයේදී කඩදාසි භාවිතා නොකරයි. ඒ වෙනුවට ස්පරෂ තිර, බොත්තම් හෝ යතුරු පුවරු භාවිතා කරනු ලබයි. ඡන්ද දායකයින් ප්‍රකාශ කරන ඡන්ද යන්ත්‍රය තුලම ගබඩා කර තබනු ලබයි. ඇතැම් යන්ත්‍ර වල පමණක් විශ්වාසය තහවුරු කිරීම සඳහා ඡන්දය ලකුණු කල ආකාරය පෙන්වීමට එක් පත්‍රිකාවක් යොදා ගනියි.

➤Vote over internet ක්‍රමය

iheartradio.ca

                අඩුවෙන්ම භාවිතා වන ක්‍රමය මෙයයි. මෙහිදී ඡන්ද දායකයින් හට අන්තර්ජාලය හරහා ඡන්දය ප්‍රකාශ කිරීමට හැකියාව ඇත. මේ ක්‍රමය නිසා භෞතිකව පවත්වන ඡන්ද පොලවල් නවතා දැමිය හැක. ඒ වෙනුවට නිවසේ සිට දුරකථනයක් හෝ පරිගණකයක් මාර්ගයෙන් ඡන්දය ප්‍රකාශ කල හැක. මේ ක්‍රමය එස්තෝනියාවේ ක්‍රියාත්මක කර තිබේ. ඇතැම් විශ්වාස රහිත තත්වයන් නිසා මෙය තවමත් බොහෝ රටවල පරීක්ෂණ මට්ටමේ පවතී.

            ඉන්දියාව, ආජන්ටිනාව, කැනඩාව වැනි බොහෝ රටවල් මෙලෙස ඡන්දය ප්‍රකාශ කිරීම සඳහා ඉලෙක්ට්‍රොනික ක්‍රම භාවිතා කරනු ලබයි. ඉලෙක්ට්‍රොනික ඡන්ද ක්‍රමය නිසා මිනිස් ශ්‍රමය, කාලය හා මුදල් අවම කර මැතිවරණ පැවැත්විය හැකි වීම, බොහෝ රටවල් යොමුවීමට හේතුවයි. ගණන් කිරීමට මෙන්ම තහවුරු කිරීමට ද ඉතා කෙටි කාලයක් හා ශ්‍රමයක් වැයවීම ලොකු වාසියකි. නමුත් ඉලෙක්ට්‍රොනික ක්‍රම නිසා අක්‍රමිකතා සිදුවිය හැකිය යන අදහස නිසා තවමත් පැරණි ක්‍රම මගින් අපේ රට මෙන්ම බොහෝ රටවල් මැතිවරණ පවත්වනු ලබයි.